8 interessante weetjes over het Nederlands idioom
Anglicismen steken dagelijks de oceaan over en vinden een weg naar ons woordenboek. Niet dat we daar fel op tegen zijn. Integendeel. Wel moeten we we soms wat extra liefde voor ons unieke taaltje tonen. De Letterbazen doken daarom de archieven in om een lijstje vol interessante weetjes over de Nederlandse taal te assembleren. Hoezee, lange leve ons Neerlands! Want een vleugje patriottisme is best oké. Toch?
1. Palindromen zijn woorden die je ook van achteren naar voren kunt lezen.
Het gaat hier om woorden met symmetrisch gerangschikte letters, zoals meetsysteem, lepel en redder.
2. De eerste "Van Dale" verscheen in 1864.
De eerste editie heette toen nog het Nieuw Woordenboek der Nederlandsche taal en was helaas geen succes. De in 1874 door Johan Hendrik Van Dale samengestelde tweede editie daarentegen wel! Mede daarom heeft het woordenboek daarna zijn naam toegekend gekregen.
3. Een isogram is een woord waarin elke letter maar een keer voorkomt.
Neem bijvoorbeeld Zwitserland, filmproducent en vragenlijst.
4. De laatste Dikke Van Dale bevat maar liefst 18.000 trefwoorden.
En daarmee is de vijftiende editie van de Dikke Van Dale dikker dan ooit. Deze versie bevat nieuwe woorden zoals ‘dataslurper’, ‘zelfscankassa’ en ‘oplijsten’, evenals nieuwe uitdrukkingen.
5. Spookwoorden bestaan niet, maar staan wel in het woordenboek.
Spookwoorden zijn geen echte woorden, maar staan soms wel in het woordenboek. De redenen hiervoor lopen uiteen. Sommige spookwoorden komen per ongeluk, bij wijze van typfout of ruis, in het woordenboek terecht. Maar daarnaast nemen woordenboekmakers ook expres spookwoorden op, meestal om concurrenten op plagiaat te betrappen.
6. Het meest voorkomende Nederlandse woord is ‘de’.
Dit woord wordt gevolgd door ‘ja’, ‘en’, ‘uh’, ‘een’, ‘ik’… In de top 100 staan bijna alleen functiewoorden, ofwel woorden die geen echte betekenis hebben. De drie zelfstandige naamwoorden die een plekje wisten te bemachtigen zijn ‘naam’, ‘mensen’ en ‘beetje’, zo blijkt uit Corpus Gesproken Nederlands.
7. Wezelwoorden zijn vage woorden die de indruk geven belangrijk te zijn.
Beter bekend als de taal van politici en managers die wemelt van de neologismen en dus compleet onleesbaar is. De term wezelwoorden is een anglicisme en letterlijk vertaald van ‘weasel words’. Zo wordt er te pas en te onpas gesproken over een out of the box mentaliteit, proactief prioriteren of creatieve co-creaties. Je kent het wel.
8. Nederlands is een van de veertig meest gesproken talen ter wereld.
Dat had je misschien niet gedacht, maar Nederlands heeft ongeveer 23 miljoen moedertaalsprekers wereldwijd. Daarmee staat het in de top 50 van de meest gesproken talen ter wereld. En dat zijn er nogal wat (zo’n 6 tot 7 duizend).