B1-schrijven: teksten die écht iedereen begrijpt
Weleens van teksten op taalniveau B1 gehoord? Je weet wel: content in klare praat, jip-en-janneketaal of simpelweg ‘eenvoudig Nederlands’. Lijkt makkelijk, maar het is toch echt een vak apart. Vaak overschatten we de taligheid van onze lezer, en dát kan vervelende gevolgen hebben.
Eh, wat?
Wanneer je als organisatie (lees: merk) teksten schrijft, wil je natuurlijk dat iedereen deze begrijpt. Toch is dat nog lang niet altijd het geval. Of sterker nog: heel vaak niet. Zo publiceerde EenVandaag onlangs een artikel waarin zij overheidsinstellingen hierop aanspreken. Nog te vaak versturen zij namelijk brieven vol moeilijke woorden en juridische termen die veel Nederlanders niet begrijpen. En dat heeft soms een vervelend staartje, zoals rekeningen die open blijven staan. Met boetes en mogelijk schulden tot gevolg.
Taligheid gelabeld
Oorspronkelijk riep de Raad van Europa de taalniveaus in het leven om te bepalen in hoeverre iemand een (vreemde) taal beheerst. Met beheersen doelen zij op lezen, luisteren, schrijven en spreken. De bedachte taalladder kent zes niveaus verdeeld over A, B en C, met elk een subniveau 1 en 2. Hierbinnen is A1 het laagste niveau en C2 het hoogste. En inderdaad, B1-niveau vormt de brug tussen beide uitersten. Dit is het niveau dat het overgrote deel van de bevolking begrijpt. Óók mensen die geen (hoge) opleiding genoten.
B1 in de kern
Ondanks de makkelijke woorden, blijkt goed B1-schrijven in de praktijk nog best lastig. Vaak bezit de tekstschrijver een groter vocabulaire dan de beoogde lezer en is het moeilijk in te schatten wat kan, of juist niet. Maar in de regel bestaan B1-teksten uit korte, bondige zinnen met woorden die bijna iedereen gebruikt (ishetb1.nl helpt). Je zet dus vaker een punt dan een komma en voorziet de lezer van uitleg wanneer er écht geen B1-variant is. Hoe dan ook blijven beeldende synoniemen, woorden met dubbele betekenissen en creatieve zinsconstructies bij dit teksttype in de trukendoos.
Voor (en door) iedereen
Waar vele publieke instanties – denk aan ziekenhuizen, banken, verzekeraars en woningcorporaties – eigenlijk geen keuze hebben, is begrijpelijk schrijven sowieso een goed idee. Puntje bij paaltje vinden mensen het gewoon fijn om een heldere tekst te lezen. Dus geen wollige zinnen, poespas of overmatig jargon, maar een goed verhaal met een duidelijke boodschap en call-to-action. Zodat de lezer weet wat ‘ie aan je heeft of wat ‘ie zelf moet doen. Zo simpel is het.